Jadąc Gruzińską Drogą Wojenną do Tbilisi 5 kilometrów od Stepancmindy po lewej stronie otwiera się szeroka Dolina Sno z wioską o takiej samej nazwie. Jeszcze w roku 2012 mało kto, tu zaglądał. Obecnie, w czasie sezonu letniego, specjalnie do Sno lub w drodze do wioski Juta (czytaj Dżuta) zatrzymują się tu setki turystów każdego dnia.

Wioska Sno – artystyczne wrota doliny

Już od głównej drogi 3 kilometry od wioski widać dumnie prężącą się pojedynczą wieżę, która jest pozostałością twierdzy wzniesionej wg źródeł gruzińskich na przełomie XVI i XVII wieku. Odnowiona na potrzeby turystów forteca należąca do rodziny Ghuduszauri w przeszłości pełniła funkcje obronne drogi do Chewsureti i Pszawi (na wschód) i Mtiuleti (na południe poprzez Wąwóz Gudamakari). Na wieżę można wyjść, a my nawet spędziliśmy w niej noc.

Wieża ze Sno jest symbolem Studia Artystycznego „Snoveli”. Mistrzem, od którego młodzież pobiera nauki z rzeźby w drewnie i kamieniu jest, znany w całej Gruzji, Merab Piraniszwili (Merab Piranishvili). Dzieła rzeźbiarza można podziwiać na zboczu góry przed wjazdem do wioski. Przedstawiają twarze zasłużonych dla kultury narodowej Gruzinów. Z okolicznych głazów Piraniszwili wyciosał twarze zasłużonych dla kultury narodowej Gruzinów. Wśród nich znaleźli się: Ilia Czawczawadze – pisarz, polityk, poeta i wydawca, który stał na czele odrodzenia gruzińskiego ruchu narodowego w drugiej połowie XIX wieku; Akaki Cereteli – poeta, prozaik i publicysta, uchodzący za twórcę współczesnego gruzińskiego języka literackiego; Aleksander Kazbegi – pisarz, znany z powieści Patricide z 1883 roku; Waża Pszawela – pisarz, autor 36 epickich poematów; Szota Rustaweli – XII-wieczny poeta, autor gruzińskiej epopei narodowej Rycerza w tygrysiej skórze.

Inne dzieła artysty, który twierdzi, że kiedy pracuje nad kamieniem, to żyje, a kamienie mówią, znajdują się na dziedzińcu rezydencji Patriarchy Kościoła Gruzińskiego, w głównej świątyni wioski i w niszy św. Jerzego. Merab Piraniszwili poza prowadzeniem kursów mistrzowskich realizuje zamówienia na rzeźby, obrazy, ręcznie robione meble czy biżuterię. Kamienne twarze w Sno robi bez zapłaty.

Już od głównej drogi 3 kilometry od wioski widać dumnie prężącą się pojedynczą wieżę, która jest pozostałością twierdzy wzniesionej wg źródeł gruzińskich na przełomie XVI i XVII wieku.

Na wieżę można wyjść, a my nawet spędziliśmy w niej noc.

Widok z wieży na wioskę Sno.

Merab Piraniszwili (Merab Piranishvili) –

Studio Artystyczne „Snoveli”.

W pracowni artystycznej Studia „Snoveli”.

Na pierwszym planie kamienna twarz Waży Pszaweli, w tle Szota Rustaweli.

Św. Jerzy na koniu patron Gruzji.

Kolejne dzieło „Snoveli” przy niszy św. Jerzego.

Sno z aureolą

W Sno mieści się rezydencja Patriarchy Kościoła Gruzińskiego. Na terenie rezydencji poza drobnym budynkiem kościelnym, od niedawna, znajduje się… hotel. W sezonie za dobę w pokoju 2-osobowym trzeba zapłacić około 100 dolarów.

Przed siedzibą Jego Świątobliwość na placyku stoi pomnik króla Kartli i świętego Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego Wachtanga I Gorgasaliego. Według legendy to za jego sprawą stolicę państwa z Mcchety została przeniesiona do Tbilisi. Dzięki jego staraniom Gruziński Kościół Prawosławny uzyskał autokefalię. Jego pomnik ustawiony jest twarzą na zachód. Kiedy się za nim stanie, to przy dobrej pogodzie zachodzące za szczytem Kazbeku słońce buduje wokół Wachtanga mistyczną, promienistą poświatę. Rezydencja z hotelem wówczas toną w cieniu.

W Sno mieści się rezydencja Patriarchy Kościoła Gruzińskiego.

Na terenie rezydencji poza drobnym budynkiem kościelnym, od niedawna, znajduje się… hotel.

Przy dobrej pogodzie zachodzące za szczytem Kazbeku słońce buduje wokół Wachtanga mistyczną, promienistą poświatę.

Życie codzienne w Sno.

Sklep w Sno.

Towarzyskie spotkania na moście nad rzeką Snoscchali (Snos Tskhali).

Karkucha – mała osada w Dolinie Sno.

Pieszo przez Dolinę Sno.

Dla aktywnych stąd już niedaleko pod masyw Chaukhi lub dalsze trekkingi przez przełęcz Chaukhi w kierunku wioski Roshka (czytaj Roszka).

Wioska Sno i co dalej?

Za wioską kończy się asfaltowa droga i zaczyna się szuter. Szeroka Dolina Sno ciągnie się w kierunku południowo-wschodnim na równi na wysokości około 1800 m n.p.m.. Pod drodze leżą dwie małe osady Akhaltsikhe (nie mylić z Achalciche stolicą i największym miastem regionu Samcche-Dżawachetia) oraz Karkucha. Turyści z plecakami są tu raczej rzadkością. Większość przejeżdża tędy busikami lub ewentualnie na rowerach.

Po 8 kilometrach za Sno dolina rozdziela się na dwie odnogi. W tym miejscu zdarza się, że lokalny pszczelarz sprzedaje słodkości, a i wędkarzy tu nie brakuje. Droga biegnąca do Juty wspina się na wysokość 2165 m n.p.m. Mijanie się z wzbijającymi tumany kurzu autami nie należy do przyjemności.

Dolina Sno otwarta na turystów

Dawniej Juta była zwykłą osadą paserską, opuszczaną na zimę. Dziś za sprawą kompleksu wypoczynkowego ożywa latem dla coraz to liczniej przyjeżdżających turystów, którzy stąd podejmują wycieczki lub siedzą w basenie z cudownym widokiem na okoliczne góry. Dla aktywnych niedaleko znajduje się masyw Chaukhi lub jest to doskonałe miejsce na trekkingi przez przełęcz Chaukhi w kierunku wioski Roshka (czytaj Roszka).

Dolina Sno z artystycznym duchem i majestatyczną ścianą w postaci masywu Chaukhi, zwanym Dolomitami Kaukazu z pewnością jest urokliwa. Jeśli ktoś szuka artyzmu i cudów natury z pewnością je tu odnajdzie.