W poszukiwaniu piątego kierunku – podróże w poziomie, pionie i w głąb
Analizujemy mapę Kaukazu Północnego i szukamy szczytu, który nie leży w paśmie przygranicznym Federacji Rosyjskiej. Tym samym wydaje się, że FSB dawne KGB, nie będzie robić nam problemów. Wybór pada na trzecią górę Dagestanu Addala-Szuchgelmjeer (ros. Аддала-Шухгельмеэр) 4152 metrów n.p.m., na zboczach której mieści się najwyżej położona stacja meteorologiczna w Rosji.
Mijaliśmy to miejsce wielokrotnie jadąc autostopem na południe Armenii czy Górskiego Karabachu. Rzucaliśmy wówczas do siebie porozumiewawcze spojrzenia, że i tam kiedyś pójdziemy. Tajemnicze jezioro Ughtasar ukryte w chmurach pośród wulkanicznych stożków na wysokości 3300 metrów n.p.m. jest otoczone niezwykłymi kamieniami. Na ponad 2000 z nich znajduj się petroglify z epoki brązu zwane „itsagir”. Po ormiańsku to „kozie litery”. Badacze odkryli je dopiero na początku XX wieku.
Pewnego listopadowego dnia moja żona dzwoni do mnie podekscytowana: – Są tanie bilety na Bliski Wschód. – Gdzie konkretnie? – Do Jordanii – z niepewnością w głosie odpowiada. 15 minut potem oddzwaniam: – Kupione. I tak, spontanicznie spędzamy Boże Narodzenie na Bliskim Wschodzie.
15 lat temu ruszyliśmy w podróż poślubną w ortalionach bez membrany, z prostymi plecakami i namiotem w stronę, którą polubiliśmy najbardziej… na wschód. To był początek wspólnego podróżowania, wspinaczek, trekkingów, włóczenia się pieszo i autostopem. W kryształową rocznicę ślubu wracamy do źródła. Idziemy przez Czarnohorę, gdzie nasze buty w rytmie zakochanych serc zostawiały ślady na tej samej ścieżce. Tym razem śladów jest więcej. Idziemy we troję. Ona, ja i nasz nastoletni syn Mikołaj.
Rozbijamy namiot u podnóża góry Ara powyżej wioski Zoravan przy morelowych sadach. Noc mija niezwykle spokojnie. O poranku pojawia się gospodarz i częstuje słodkimi owocami. Nieśpiesznie zjadamy darmowe śniadanie. Z dystansu patrzę na wulkan, który z profilu ma przypominać leżącego legendarnego bohatera Armenii, który rządził w IX wieku p.n.e. królestwem Biajni, znanym pod nazwą Urartu.
Janapar Trail to prawie 300-kilometrowy szlak prowadzący przez góry Małego Kaukazu na terytorium nieuznawanego państwa – Republiki Arcach, znanej w Polsce bardziej pod nazwą Górski Karabach. Dokonując historycznego przejścia jako pierwsi Polacy, pierwsza rodzina, a Mikołaj jako najmłodszy wędrowiec na świecie, wyczyn dla nas nie był najważniejszy. Najważniejsza była droga, a droga po ormiańsku to dżanapar.